Początkowe miesiące życia dziecka z całą pewnością są wyjątkowe nie tylko dla niego, ale też dla rodziców. Dzieci zaczynają się rozwijać i cały czas się zmieniają. Występują u nich tzw. skoki rozwojowe, na które trzeba się dobrze przygotować. To możliwość zdobycia nowych umiejętności i zdolności, ale też szansa na poprawę komunikacji z rodzicami oraz rówieśnikami. Dynamiczne wzrosty w dziecięcych organizmach są zauważalne zwłaszcza w pierwszych dwunastu miesiącach życia. Trudno to przegapić, lecz powinniśmy poszerzyć swoją wiedzę na temat skoków rozwojowych, dzięki czemu nauczymy się je bezproblemowo rozpoznawać i udanie je kontrolować. Możemy się tego dowiedzieć od wykwalifikowanych specjalistów lub też bazować na swoich doświadczeniach.
Skoki rozwojowe u dzieci – co trzeba o nich wiedzieć?
Szacuje się, że w pierwszym roku życia dziecka odnotowuje się aż 7 skoków rozwojowych. Co najważniejsze takie skoki przebiegają dość dynamicznie, a każdy kolejny będzie dłuższy od poprzedniego. Jak widać nasza wiedza okaże się w tym temacie bezcenna, dlatego nigdy nie powinniśmy tego lekceważyć. Skoki rozwojowe oznaczają zdobywanie nowych umiejętności z zakresu:
- komunikacji,
- motoryki,
- budowania relacji z otoczeniem,
- postrzeganiem samego siebie.
Jak wiadomo dzieci są ciekawe świata i chętnie go poznają, lecz możemy im to znacznie ułatwić. Wiele będzie zależało od naszego zaangażowania. W ciągu tych dwunastu pierwszych miesięcy życia dziecka możemy zauważyć, że maluch uczy się samodzielności (np. w procesie poruszania) i wyrabia sobie charakter.
Skoki rozwojowe u dzieci – jak sobie z nimi radzić? Jak się na nie przygotować?
Skoki rozwojowe u dzieci nie zawsze przebiegają łagodnie. Często możemy przeżywać w tym okresie tzw. kryzys, lecz nie powinniśmy się załamywać i towarzyszyć dziecku na każdym etapie jego rozwoju. Tuż przed wystąpieniem skoku rozwojowego dzieci zmieniają swój poziom aktywności (zwykle następuje zmniejszenie intensywności, choć zdarzają się wyjątki) i stają się:
- wyciszone,
- senne,
- rozdrażnione.
Takie zachowania i zmiany nastroju są oczywiście łatwe do zauważenia, więc jeśli rodzice towarzyszą swoim dzieciom na pewno zdołają na to w porę zareagować. Dzieci przed wystąpieniem skoku rozwojowego stawiają na bliskość z rodzicem lub opiekunem, chcą być przytulane (poszukiwanie schronienia), a do tego zauważają zdecydowanie więcej szczegółów. Powinniśmy być dla nich wyrozumiali i empatyczni.
W trakcie skoków rozwojowych maluchy bardzo często zmieniają swój nastrój i z pewnością trudno będzie je upilnować lub też nawet zrozumieć. Raz mogą być uśmiechnięte, natomiast po chwili są rozdrażnione i płaczliwe. Jest to jednak nieuniknione, ponieważ to najkrótsza droga do zrozumienia otaczającego ich świata i zdobycia nowych zdolności. W nieco kłopotliwych sytuacjach (np. wtedy, gdy dzieci przez kilka godzin nie mają humoru) konieczne okaże się skorzystanie z dziecięcych akcesoriów, takich jak:
- smoczek,
- nosidełko,
- chusta,
- urządzenia, które wydobywają z siebie szumiące dźwięki.
Przy skokach rozwojowych u dzieci stawiajmy na bliskość i nie zostawiajmy maluchów w potrzebie. Nasze pociechy muszą wiedzieć, że mają na kogo liczyć i zawsze znajdą schronienie w ramionach rodziców.
Skoki rozwojowe – jak to wygląda w praktyce? Pierwszy, drugi oraz trzeci skok
Przejdziemy w tym momencie do omówienia poszczególnych skoków rozwojowych, aby mieć pełną świadomość tego, jak to wygląda w praktyce.
Jeśli chodzi o pierwszy skok rozwojowy u dzieci możemy go zaobserwować w okolicach 5. tygodnia jego życia i odznacza się zwiększeniem aktywności oraz skupianiem uwagi na różnych przedmiotach. Maluchowi zaczną przeszkadzać głośne dźwięki i hałasy dochodzące z ulicy.
Drugi skok rozwojowy następuje w okolicach siódmego-ósmego tygodnia życia dziecka i charakteryzuje się zrozumieniem niektórych czynności z życia codziennego (np. tym, że zazwyczaj sen jest poprzedzony kąpielą). Dzieci uczą się rozpoznawać twarze najbliższych osób i stają się bardzo radosne.
W trzecim skoku rozwojowym (11. lub 12. tydzień) sytuacja wygląda nieco inaczej, gdyż maluchy świadomie korzystają z pewnych przedmiotów, piszczą i chętnie bawią się swoimi kończynami.
Skoki rozwojowe u dzieci – co z czwartym, piątym, szóstym i siódmym skokiem?
Jeśli wiemy już w jaki sposób przebiegają trzy pierwsze skoki rozwojowe powinniśmy zająć się kolejnymi. Oczywiście nie zawsze wszystko będzie wyglądało kolorowo, więc niekiedy przyda nam się wsparcie z zewnątrz. Skutecznym rozwiązaniem są specjaliści z zakresu psychologii oraz pedagogiki, którzy pomogą nam zrozumieć zachowania naszych dzieci i udanie przygotują nas na następne skoki rozwojowe. Nie bójmy się korzystać z pomocy fachowców.
Czwarty skok rozwojowy następuje w okolicach czternastego-dziewiętnastego tygodnia życia dziecka i cechuje się:
- nabywanie umiejętności motorycznych,
- wybieraniem ulubionych zabawek,
- łączeniem sylab,
- reagowaniem na swoje imię.
Jak widać za każdym razem powinniśmy zachować wzmożoną czujność, aby móc przeżywać takie skoki wraz z naszymi pociechami. Piąty skok rozwojowy przypada na 22. tydzień życia, a dziecko staje się dość nieufne wobec innych osób i zaczyna odczuwać lęk separacyjny. Maluch może być rozdrażniony, potrzebuje dużo uwagi, czułości i bliskości, a do tego zachwycają się światem książeczek i bajek.
Omówimy w tym momencie szósty skok rozwojowy u dzieci, z którym mamy do czynienia w okolicach 35. tygodnia życia dziecka. U maluszka zacznie się rozwijać inteligencja, a do tego dziecko będzie chciało nawiązać kontakt z rówieśnikami. Jeśli chodzi o ostatni skok rozwojowy (siódmy) musimy mieć na uwadze to, że nastąpi mniej więcej w 44. tygodniu i wyróżni się naśladowaniem rodziców oraz dźwięków zwierząt, częstym używaniem słowa “nie” i stawianiem pierwszych kroków.
Skoki rozwojowe w pierwszych dwunastu miesiącach życia dziecka – krótkie podsumowanie
Każde dziecko jest inne, lecz musimy zdawać sobie sprawę z tego, że u naszych pociech w pierwszych dwunastu miesiącach życia wystąpią tzw. skoki rozwojowe. Będzie ich siedem, a my powinniśmy umieć je rozpoznawać i dobrze się do nich przygotować. Czasami nieocenione okaże się wsparcie psychologów lub pedagogów, gdyż w niektórych sytuacjach takie skoki przebiegają dość dynamicznie i związane są z występowaniem niewielkich kryzysów.
Każdy kolejny skok rozwojowy będzie trwał dłużej od poprzedniego, lecz podczas ich występowania dzieci nauczą się zdobywać nowe umiejętności (np. z zakresu komunikacji i motoryki) i lepiej postrzegać świat. Tuż przed ich wystąpieniem dzieci mogą stać się wyciszone, rozdrażnione i senne – zmienia się ich poziom aktywności. Ważna jest wtedy bliskość rodzica oraz zrozumienie potrzeb własnego dziecka. W momentach kryzysowych (np. wtedy, gdy dziecko przez cały dzień nie ma humoru) warto korzystać ze smoczków, chust, nosidełek i urządzeń wydobywających z siebie szumiące dźwięki.
Pierwszy skok rozwojowy (5. tydzień) odznacza się zwiększoną aktywnością oraz zwracaniem uwagi na hałasy dochodzące np. z ulicy (maluchowi zacznie to przeszkadzać). Drugi wystąpi w okolicach 7. lub 8. tygodnia, a dzieci zaczną rozpoznawać twarze bliskich osób. Z kolei przy trzecim skoku rozwojowym (jedenasty-dwunasty tydzień) nasze pociechy zaczną świadomie korzystać z niektórych przedmiotów.
Czwarty skok rozwojowy (czternasty-dziewiętnasty tydzień) to nabywanie nowych umiejętności motorycznych i łączenie sylab, natomiast piąty (22. tydzień) cechuje się nieufnością wobec obcych osób i lękiem separacyjnym. W szóstym skoku rozwojowym (35. tydzień) pojawi się chęć nawiązania bliskiego kontaktu z rówieśnikami, a w siódmym (okolice 44. tygodnia) dzieci zaczną nas naśladować i stawiać pierwsze kroki.
